روسیه و آثار تحریم های امریکایی_اروپایی

با وجود تلاش های پیاپی ایالات متحده و متحدانش برای فشار اقتصادی بر روسیه از طریق  تحریم های متعدد، اقتصاد روسیه به واسطه‌ی تمرکز بر تجارت با آسیا و خاورمیانه، به رونق خود ادامه می‌دهد.

"سرمایه گذاری و تمرکز روسیه بر توسعه دو مسیر تجاری اصلی برای اتصال اروپا و آسیا احتمالا این کشور را در مرکز تجارت بین‌المللی قرار دهد." (به گزارش بلومبرگ)

دو مسیر مورد نظر شامل کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب (شبکه ای از راه‌آهن‌ها، جاده‌ها و مسیرهای حمل و نقل دریایی) که اروپا و هند را از طریق روسیه، آذربایجان و ایران به هم متصل می‌کند  و مسیر دریایی شمالی که اروپا و آسیا را از طریق آب‌های قطبی روسیه به هم متصل می‌کند می‌باشد.


                                                                                                                        international north _ south transport corridor

کریدور شمال جنوب مهم‌ترین حلقه تجارت بین آسیا و اروپا است که مسافت 16 هزار کیلومتری حمل بار از طریق کانال سوئز را با یک مسیر 7 هزار کیلومتری جایگزین کرده و در مقایسه با مسیرهای پیشین از نظر مسافت و زمان تا 40 درصد کوتاه‌ تر و از نظر هزینه تا 30 درصد ارزان‌ تر است.

هر دو محور حمل‌ونقلی با دور زدن  کانال سوئز به مسیر خود ادامه می‌دهند لذا تحت تاثیر وضعیت نامنظم فعلی منطقه قرار نمی‌گیرند و استفاده از آن‌ها می‌تواند زمان و هزینه‌های حمل‌ونقل را به طور چشمگیری نسبت به مسیر سوئز کاهش دهد.

"اگرچه ایالات متحده و متحدان غربی خود تاکنون از استفاده از این مسیرها خودداری کرده‌اند، اما اقتصادهای بزرگ آسیایی و خلیج فارس عملا علاقه خود را به این کریدورها نشان داده‌اند."(به گزارش بلومبرگ)

استفاده از این مسیرهای تجاری همچنین به روسیه کمک  خواهد کرد تا با تبعات کمتراز تجارت با غرب به تعامل با اقتصادهای رو به رشد آسیایی بپردازند.

اما لازم است تا نگاهی داشته باشیم به گزارشات موجود از حجم تجارت روسیه در سال 2023 و نحوه‌ی تاثیر تحریم ها بر سیاست گذاری های اقتصادی و تجاری روس ها.

درابتدا برای ارزیابی دقیق و درست از تاثیر تحریم های تجاری وضع شده بر کشور روسیه بصورت کلی حجم واردات و صادرات از روسیه به اتحادیه اروپا را از نظر میگذرانیم و در نهایت با توجه به آمارهای موجود از گمرکات روسیه صورت بندی کلی از تغییر در شرکای عمده تجاری روسیه خواهیم داشت.

در نمودار اول به وضوح کاهش حجم صادرات روسیه به اتحادیه اروپا قابل مشاهده می‌باشد همچنین نمودار دوم نشان دهنده‌ی ارزش واردات روسیه از کشورهای اتحادیه اروپا می‌باشد که در آن به وضوح تاثیر تحریم ها بر ارزش روابط تجاری میان روسیه و اتحادیه اروپا مشهود است.

سیاست گذاری مقامات روسیه به نحوی بوده است تا بتوانند این کاهش در میزان تجارت متقابل را با استفاده از ظرفیت کشورهای دوست جبران نمایند که به عنوان نمونه در نمودار های زیر صادرات و واردات کشور چین و قزاقستان در تعامل با فدراسیون روسیه را نشان خواهیم داد.

همانگونه که از نمودارهای بالا قابل استنباط است گرایش روسیه به سمت توسعه روابط تجاری با کشورهای منطقه آسیای میانه و شرق آسیا بیش از پیش سرعت پیدا کرده است تا علاوه بر کاهش آثار تحریم های امریکایی-اروپایی بتوانند با تعریف روابط اقتصادی جدید و همچنین گسترش روابط موجود و سرمایه گذاری های زیرساختی در کشورهای دوست ضمن گسترش حوزه‌ی نفوذ خود قابلیت تاب‌آوری اقتصادی خود را نیز افزایش دهند. 

"طبق گزارش های موجود از گمرک روسیه کشورهای غربی ازمیان  پنج شریک تجاری اصلی روسیه در سال 2023 خارج شدند، و چین، هند، ترکیه، بلاروس و قزاقستان جایگزین آن‌ها شدند و حدودا 60 % ( 425 میلیارد دلار) از تجارت کلی روسیه در سال گذشته را تشکیل دادند. حجم تجارت روسیه در سال 2023 معادل 710.1 میلیارد دلار بود، که 51% آن به کشورهای آسیایی، 23% به اروپا، 11% به خاورمیانه، 8% به جمهوری‌های سابق شوروی، 4% به آمریکا و 3% به آفریقا تعلق داشت.

چین شریک اول تجاری روسیه با صادرات و واردات به و از این کشور آسیایی به معادل 240.1 میلیارد دلار بوده است. هند در رتبه دوم با 64.9 میلیارد دلار، پس از تقریباً دو برابر شدن تجارت خود با روسیه در سال گذشته قرار گرفت. تجارت با ترکیه به 56.5 میلیارد دلار رسید، در حالی که صادرات و واردات به و از  بلاروس، به حدود 55 میلیارد دلار رسید. قزاقستان با 26 میلیارد دلار تجارت در سال 2023 رتبه پنجم را بدست آورد.

آلمان، که در سال 2021 در رتبه دوم تجارت کل با روسیه بود (زمانی که صادرات و واردات به میزان 56.99 میلیارد دلار رسید)، در سال 2023 به طور کامل از پنج کشور برتر خارج شد و میزان تجارت حدودا 12.2 میلیارد دلار رسید ، که آلمان را در مجموع در رتبه هفتم شرکای تجاری روسیه قرار داد. کره جنوبی با 15 میلیارد دلار، امارات متحده عربی با 12.1میلیارد دلار، برزیل با 11.3 میلیارد دلارو هلند با 9.9میلیارد دلار جزو ده شریک تجاری نخست روسیه بودند.

دیگر شرکای تجاری اصلی روسیه در سال 2023 شامل ازبکستان 9.9 میلیارد دلار، ژاپن 9.7 میلیارد دلار، ارمنستان 7.3 میلیارد دلار، هنگ کنگ 5.9 میلیارد دلار، مصر 5.5 میلیارد دلار، ایالات متحده5.5 میلیارد دلار، ایران و عربستان سعودی هر کدام 3.3 میلیارد دلار، مکزیک 2.2 میلیارد دلار و اکوادور 1.1 میلیارد دلار بودند." به گزارش اسپوتنیک

Sources: